خاک زاگرس از دست می رود/ فرسایش خاک را جدی بگیریم

خرم آباد - خبرگزاری مهر: چالش فرسایش خاک در میان استانهای زاگرس از جمله استان لرستان موضوعی است که اگر به آن توجه نشود زیباییهای زاگرس پرنعمت را به یغما خواهد برد.

به گزارش خبرنگار مهر، بعد از شکل گیری کره زمین به مرور زمان در اثر برخورد جریان هوا با صخره ها خاک پدید آمد؛ همین خاک بود که حیات گیاهی اولیه را بر روی زمین میسر ساخت. آنگاه که حیات گیاهی گسترش یافت گیاهان خاک را از گزند فرسایش ناشی از باد و آب حفظ کردند.

پوشش نازک خاک سطحی که در سراسر کره زمین ضخامت آن را به سانتی متر می سنجند در اصل بنیاد تمدن است. تمدنهای بسیاری به دلیل خاک حاصل خیز قدرتهای باور نکردنی یافتند و هستند تمدن هایی که به دلیل از بین رفتن پوشش خاک در اثر فرسایش و مدیریت ناکارآمد از روی زمین به کلی ناپدید شده اند؛ در نتیجه حفاظت صحیح از خاک می تواند از بروز مشکلات خاص اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بکاهد.

فرسایش خاک چالش جدی برای منابع طبیعی

در جهان امروز میل جوامع محلی به تولید مواد غذایی افزایش چشمگیری داشته است؛ به همین دلیل کشاورزان به ناچار به مناطق حاشیه ای و پر شیب کشانده شده اند؛ شخم زدن زمین های پر شیب در دامنه که به وفور در استان لرستان نیز دیده می شوند سبب از بین رفتن پایداری های خاک و در نهایت فرسایش آن خواهد شد؛ موضوعی که باید از سوی کارشناسان حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری تدابیر سزاوارانه ای برای آن اتخاذ شود.

ما در سرزمینی زندگی می کنیم که بیش از 90 درصد آن خشک و نیمه خشک است و به همین دلیل باید با یک برنامه ریزی صحیح و خردمندانه پیشرفت اجتماعی و اقتصادی کشورمان را بر پایه حفاظت از اندوخته های جنگلی استوار سازیم.

هشدار نسبت به فرسایش خاک در استانهای حاشیه زاگرس

زاگرس از لحاظ منابع آب و خاک مهمترین و راهبردی ترین منطقه کشور به شمار می آید که لزوم حفاظت از داشته های طبیعی آن باید یکی از دغدغه های اصلی دولتمردان این سرزمین باشد.

یک کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر نسبت به فرسایش خاک در استانهای زاگرس هشدار داد و گفت: بسیاری از اراضی اطراف جنگلهای زاگرس در حاشیه به تدریج به کشاورزی دیم تبدیل شده که در حقیقت این اقدام سبب از بین رفتن پتانسیل جنگلهای بلوط شده است.

محمد درویش افزود: این در حالیست که بعد از چند سال اراضی که معمولا در شیبهای تند هم قرار گرفته اند به علت از دست دادن چتر حفاظتی درختی به شدت آسیب پذیر شده و در برابر فرسایش بادی و آبی عمق حاصل خیز خود را از دست می دهد که این موضوعی است که در بسیاری از نقاط زاگرس می توان آن را به راحتی مشاهده کرد.

این فعال محیط زیست با بیان این مطلب که ما بالاترین نرخ فرسایش خاک را در دیم زارهای استان کردستان داریم، تصریح کرد: در مناطق جنگلی کردستان که یکی از اصلی ترین رویشگاههای زاگرس محسوب می شود فرسایش خاکی بنابر آمارهای رسمی تا 33 تن در هکتار گزارش شده است.

این عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور تصریح کرد: فرسایش خاک یکی از مهمترین خطراتی است که بر اثر کشاورزی بی قاعده، به طور مستقیم بر روی جنگلهای زاگرس اثر می گذارد.

سالانه بیش از 15 تن در هر هکتار فرسایش خاک در لرستان رخ می دهد

علیرضا احمدوند مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به فرسایش خاک در سطح جنگلها و مراتع استان لرستان اظهار داشت: در حال حاضر سالانه بیش از 15 تن در هر هکتار فرسایش خاک در سطح جنگلها و مراتع لرستان رخ می دهد.

وی با اشاره به میانگین فرسایش خاک در سطح مراتع و جنگلهای کشور عنوان کرد: این میزان در کشور بین 12 تا 17 تن در هر هکتار به صورت سالانه است.

احمدوند با بیان اینکه در حال حاضر میزان فرسایش خاک در این استان نسبت به میانگین کشوری بالاتر است، افزود: بیشترین میزان فرسایش خاک در لرستان مربوط به منطقه ای در شهرستان پلدختر است.

وی با اشاره به اینکه فرسایش خاک باعث شستشوی خاک و در نتیجه جمع شدن خاک در پشت سدها می شود، عنوان کرد: با فرسایش خاک بهره وری سدها از بین می رود و همچنین خاک حاصلخیز نیز نابود می شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان با اشاره به عوامل ایجاد فرسایش خاک در لرستان یادآور شد: عدم تعادل دام و مرتع، چرای بی رویه، ساخت و ساز و عوامل طبیعی از علت های فرسایش خاک در این استان است.

احمدوند با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای کاهش فرسایش خاک در این استان بیان داشت: اجرای طرح های آبخیزداری، کنترل سیلابها، جلوگیری از چرای بی رویه دام ها و ... از جمله این اقدامات است.

فرسایش در برخی مناطق لرستان وحشتناک است

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان نیز با اشاره به تخریب طبیعت و جنگلها در استان گفت: هم اکنون با شدت گرفتن تخریبها و دیگر عوامل طبیعی فرسایش در برخی مناطق لرستان وحشتناک است.

محمدحسین بازگیر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مهمترین مشکلی که هم اکنون ما در زمینه طبیعت با آن مواجه هستیم نوع نگاه و تلقی مردم از طبیعت و محیط زیست است به طوریکه در بسیاری از موارد برای این سرمایه ارزش اقتصادی قائل نمی شویم.

وی ادامه داد: بی توجهی به اهمیت و ارزش اقتصادی طبیعت موجب شده است که به راحتی برخی افراد در عرض چندین دقیقه نسبت به آتش زدن و قطع یک درخت و یا هر تخریب دیگری در طبیعت اقدام کنند.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان یادآور شد: این نوع نگاه به طبیعت موجب شده است که برای برخی این امر توجیه داشته باشد که به بهانه اضافه شدن چندین متر به زمین کشاورزی شان اقدام به تخریب جنگل و مرتع کنند و حتی گونه ای نادر را از بین ببرند.

وی با تاکید بر اینکه این ضعف نگرش تنها مربوط به مردم نیست بلکه در برخی مواقع مسئولان نیز به این ضعف دچار هستند، عنوان کرد: متاسفانه ما در برخی مواقع شاهد هستیم که در پروژه های اقتصادی اصلا طبیعت و تخریبی که متوجه محیط زیست می شود در حساب و کتابهای انجام شده در نظر گرفته نمی شود.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان لرستان با اشاره به تبعات تخریب طبیعت در استان، گفت: متاسفانه این امر موجب افزایش فرسایش شده به طوریکه هم اکنون فرسایش خاک در برخی مناطق استان بسیار شدید و در برخی مناطق وحشتناک است.

به هر روی آنچه که امروز برای زاگرس حیاتی است؛ حفظ پوشش خاک است زیرا از بین رفتن این نعمت ارزشمند تبعات و مشکلات زیادی را در این منطقه به دنبال خواهد داشت که در پی آن سیل و خشکسالی می تواند کمر اقتصاد جوامع محلی را خم کند.